خدایی که توبه را می‌پذیرد و قوه‌قضائیه‌ای که توبه‌پذیر نیست
علی‌اصغر فریدی؛ مجله حقوق ما: «دلیل دستگاه قضایی ایران برای عدم پذیرش توبه دو جوان به نامهای یوسف مهرداد و صدرالله فاضلی زارع که به اتهام سب‌النبی اعدام شدند، این بوده که پزشکی قانونی سلامت عقلی آنها را تایید کرده و بنابه به همین دلیل قاضی اظهار پشیمانی و توبه آنها را نپذیرفته و غفلت و سهو را هم قبول نکرد. این در حالی است که غفلت یک عنصر درونی است و شخص می‌گوید که من در آن لحظه که توهین کردم، هوش و حواسم سرجایش نبوده و غافل بودم، این ربطی به سلامت پزشکی قانونی ندارد. حکومتی که مدعی است بر مبنای قوانین اسلام بنا شده و براساس همین قوانین اداره می‌شود، حداقل در این مورد یعنی عدم پذیرش توبه این دو جوان گوی سبقت از ائمه و حتی پیامبر مسلمانان را هم ربوده. بنابه روایاتی که ما می‌دانیم، پیامبر اسلام پس از فتح مکه تمام کسانی را که حتی پس از شکست در جنگ توبه کردند، بخشید».
جملات بالا، بخشی از گفته‌های مختار ابراهیمی، دانش آموخته رشته حقوق است. مجله حقوق ما در مورد توهین به مقدسات در قوانین جزایی ایران، با او گفت‌و‌گو کرده است.
این گفت‌و‌گو را در شماره ۱۹۷ مجله حقوق ما بخوانید
- توهین به مقدسات در قوانین جزایی ایران بر چه اساسی تبین شده است؟
در مواد ٢٦٢ و ٢٦٣ قانون مجازات اسلامی در ذیل حدود و ماده ٥١٣ همین قانون یعنی قانون مجازات اسلامی که مهمترین قانون در زمینه تعیین جرم و مجازات در ایران است، در ذیل تعزیرات به مسئله توهین به مقدسات پرداخته شده.
در ماده ٢٦٢ قانون مجازات اسلامی آمده است: هر کس پیامبر اسلام یا هریک از انبیاء عظام الهی را دشنام دهد یا قذف کند ساب النبی است و به اعدام محکوم می شود. تبصره- قذف هر یک از ائمه معصومین علیهم السلام و یا حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها یا دشنام به ایشان در حکم سب نبی است.
در ماده ٢٦٣ همین قانون آمده است: هرگاه متهم به سب، ادعاء نماید که اظهارات وی از روی اکراه، غفلت، سهو یا در حالت مستی یا غضب یا سبق لسان یا بدون توجه به معانی کلمات و یا نقل قول از دیگری بوده است ساب النبی محسوب نمی‌شود.
تبصره- هرگاه سب در حالت مستی یا غضب یا به نقل از دیگری باشد و صدق اهانت کند موجب تعزیر تا هفتاد و چهار ضربه شلاق است.
همچنین در ماده ٥١٣ قانون مجازات اسلامی هم آمده است: هر کس به مقدسات اسلام و یا هر یک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین یا حضرت صدیقه طاهره اهانت نماید اگر مشمول حکم ساب‌النبی باشد اعدام می‌شود و در غیر این صورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد.
در رابطه با تفاوت مواد ٢٦٢ و ٢٦٣ با ماده ٥١٣ باید بگویم که در مواد ٢٦٢ و ٢٦٣ بحث سب‌النبی و ماده ٥١٣ بحث توهین به مقدسات را مطرح می‌کند. در واقع قانونگذار اینگونه در نظر گرفته که در درجه اول و به صورت پیش‌فرض هرگونه توهین به پیامبران و انبیا و ائمه، سب‌النبی یا به نوعی دشنام به پیامبر تلقی می‌شود و مجازات آن به صراحت ماده ٢٦٢ قانون مجازات اسلامی، اعدام است. اما در ماده ٥١٣ می‌گوید در صورتی که دشنام و توهین به مقدساتی که روی داده شامل سب‌النبی نباشد، و دشنام به دیگر شخصیت‌های مهم مذهبی یا کتاب مقدس مسلمانان یا هر مساله دیگری بود که مقدسات اسلامی نامیده یا تعریف شده است، اتفاق افتداه باشد، مشمول ماده ٥١٣ خواهد شد که جزای آن اعدام نیست اما شخصی که مرتکب آن شده از یک تا پنج سال زندان خواهد شد.
البته این را هم باید یادآوری کنم که اگرچه توهین به مقدسات در قانون جزایی ایران آمده، اما در واقع این ناشی از اصل چهارم قانون اساسی ایران است که می‌گوید: کلیه قوانین و مقررات حاکم در نظام جمهوری اسلامی ایران, باید منطبق بر موازین اسلامی باشد. در واقع, این اصل بیانگر لزوم ابتنای تمام قواعد قانونی حاکم, با موازین اسلامی در نظام جمهوری اسلامی ایران می باشد.
این اصل در واقع بیان می‌کند که کلیه قوانین و مقررات مدنی،جزایی، مالی، اقتصادی، اداری و غیره باید بر اساس موازین اسلامی باشد، این اصل بر اطلاق یا عموم همه اصول قانون اساسی و قوانین و مقررات دیگر حاکم است و تشخیص این امر بر عهده فقهای شورای نگهبان است.
- اخیرا دو نفر در اراک به نامهای یوسف مهرداد و صدرالله فاضلی زارع به اتهام سب‌النبی اعدام شدند. در رابطه با آن پرونده و اتهام انتسابی آنها آیا اطلاعی دارید؟
تا جایی که من اطلاع دارم این دو نفر که اعدام شدند، اظهار کرده بودند که آنها علاوه بر اینکه توبه کرده بودند و اعلام کرده بودند که دچار غفلت و سهو شده‌اند، اما دستگاه قضایی ایران توبه آنها را نپذیرفته بود و متاسفانه حکم را اجرا کردند.
دلیل دستگاه قضایی ایران برای عدم پذیرش توبه آنها این بوده که پزشکی قانونی سلامت عقلی آنها را تایید کرده و بنابه به همین دلیل قاضی اظهار پشیمانی و توبه آنها را نپذیرفته و غفلت و سهو را هم قبول نکرد. این در حالی است که غفلت یک عنصر درونی است و شخص می‌گوید که من در آن لحظه که توهین کردم، هوش و حواسم سرجایش نبوده و غافل بودم، این ربطی به سلامت پزشکی قانونی ندارد.
حکومتی که مدعی است بر مبنای قوانین اسلام بنا شده و براساس همین قوانین اداره می‌شود، حداقل در این مورد یعنی عدم پذیرش توبه این دو جوان گوی سبقت از ائمه و حتی پیامبر مسلمانان را هم ربوده. بنابه روایاتی که ما می‌دانیم، پیامبر اسلام پس از فتح مکه تمام کسانی را که حتی پس از شکست در جنگ توبه کردند، بخشید.
اجازه بدهید کمی روشنتر در این مورد صحبت کنم، ما در ایران چیزی به نام قوه‌قضائیه مستقل و اصلا چیزی به نام حقوق و قضا نداریم، آنچه هست دستگاهی عریض و طویل است در دست حاکمیت برای بقای حاکمتشان و نه دستگاهی برای اجرای عدالت.
اعدام این دو جوان نیز در راستای همان ایجاد رعب و وحشتی است که جمهوری اسلامی بعد از فروکش کردن اعتراضات اخیر به راه انداخته برای زهر چشم گرفتن از مردم معترض و نه اجرای عدالت و نه حتی پاسداری از ارزشهای اسلامی که حکومت مدعی آن است.
سایر پست های @ihrights
برقراری یک جامعه مدنی پویا و نیرومند در ایران، از طریق توانمند سازی شهروندان و ترویج فرهنگ حقوق بشر از اهداف سازمان حقوق بشر ایران است.
آخرین کارتون
آخرین گزارش
